The real Van life - Part 6 [Ed]

Hier weer eens nieuw blog vanuit Marokko, waar we inmiddels al bijna 2 maanden verblijven.

We hebben het goed naar onze zin hier; het weer is heerlijk, er is voldoende te zien en te ontdekken en iedere dag maken we wel weer wat mee wat ons fascineert,  waar we van leren of wat ons verbaasd. Geen dag is hetzelfde hier in Afrika 😊.

Nadat we in Oualidia de beginselen van het golfsurfen geleerd hebben, besloten we verder te rijden. We hadden nog twee weken voordat onze ouders naar Essaouira zouden komen, dus besloten we  naar Marrakech te rijden en deze stad nog eens te bezoeken. Dees en ik hebben Marrakech al eens in 2008 bezocht en waren destijds niet zo onder de indruk van de stad vergeleken met de andere grotere steden in Marokko (waaronder Fes). Maar om de jongens toch eens het Djeemaa el Fna plein te laten zien met haar slangenbezweerders en toeristische rariteiten besloten we toch Marrakech te bezoeken. Als overnachtingsplek hadden we een camperplek net buiten de stad gevonden waar een Duitser (“Der Schatz von Marrakech”) zijn winterverblijf heeft. Bij zijn eigen gebouwde “Kasba” nabij de stad, heeft hij een camperplek voor een 20tal campers gemaakt. In de winterperiode organiseert hij rondreizen in zijn eigen omgebouwde touringcar (destijds grootste camper van Duitsland) door Marokko en stelt zijn grondstuk open voor mede camperaars. Wij zijn hier een vijftal nachten verbleven, enerzijds omdat we Marrakech wilden bezoeken, anderzijds omdat we het prima naar onze zin hadden en we hier wat wasjes konden draaien. 

Vanuit Marrakech zijn we richting Taroudant gereden. Eerst wilden we de Tizi-n-Test bergpas nemen, maar dat werd ons afgeraden omdat het een zeer smalle en technische route is. Daarom besloten we via de snelweg richting Taroudant te rijden.

Dit bleek ook een route te zijn die ons niet teleurstelde. We hadden meteen een eerste introductie met de Atlas in al haar bekende kleurenpracht. Na een soepele rit zijn we in Taroudant aangekomen. In Taroudant stonden we met de camper voor de stadsmuren van de Medina en konden zo meteen de stad in. In Taroudant speelt het leven zich nog steeds voor het grootste deel binnen de stadsmuren (medina) af. Het is wellicht niet de mooiste stad met veel toeristische bezienswaardigheden, je krijgt hier wel een goed beeld van het normale leven in een grotere stad in Marokko. De mensen hier waren erg aardig en we werden zelfs herhaaldelijk in het Engels begroet en zelfs af en toe aangesproken. Ook Engels wordt naast Frans als een zeer belangrijke taal gezien, met name vanwege het toerisme. De stad heeft ons in positieve zin verrast en is zeker een bezoek waard.

In Taroudant wordt weer schrijnend duidelijk dat ze een probleem hebben met hun afval. Vooral buiten de stadsmuren wordt alles gedumpt; huisvuil, dode dieren en massa’s plastic. Dit lossen ze deels op door alles op hopen te verzamelen en ter plekke te verbranden…. Dit beeld komen we helaas vaker tegen op onze reis door Marokko. Ook als er dan eens aan de weg afval wordt verzameld, wat al een zeldzaamheid is, dan wordt het gewoon in de fik gestoken. Dus enerzijds de mentaliteit van de bevolking, maar anderzijds het ontbreken van goede afvalstromen helpen niet echt mee aan dit serieus probleem….

 Vanuit Taroudant zijn we richting Essaouira gereden om in Sidi Kaouki een weekje rust te nemen op een camping. Er was een zeer prettige sfeer op deze kleine camping en we hebben veel leuke contacten opgebouwd met medereizigers. Het valt ons op dat we in Marokko veel gemakkelijker contact hebben met medereizigers vergeleken met in Spanje. Niet alleen met Nederlanders, maar met medereizigers in het algemeen en dan speciaal met jonge gezinnen. Mede ook door de kinderen is contact snel gemaakt. Op de camping sluiten we vriendschap met Tony die we later nog een keer treffen op een andere camping.

 Na de rustige week in Sidi Kaouki kwam de week waarin onze ouders richting Essaouira kwamen. We hadden een huis gehuurd nabij Essaouira en onze ouders opgehaald op het vliegveld met de camper. Na een soepele vlucht worden onze ouders ondergedompeld in het Marokkaanse leven met ons als reisleiders 😊. Het huis dat we gehuurd hadden was een prachtige villa, eigendom van een Engelse dame die dit huis heeft als vakantiewoning/tweede woning (?) een 15km buiten Essaouira. Ze verhuurt de onder verdieping van haar huis aan toeristen en het pand en haar erf wordt onderhouden en bewaakt door een Marokkaanse familie die ook met een huis op haar erf woont. De Marokkaanse dame had twee keer heerlijk voor ons gekookt (Tajine en couscous natuurlijk 😉). Het was een heerlijke week waarin we naast herhaaldelijk bezoek aan Essaouira en omstreken, vooral veel gezellige momenten met elkaar gehad hebben. De week vloog dan ook om en brak het moment van afscheid op het vliegveld weer aan. Het leek een makkelijker afscheid dan in November, ik denk mede omdat ieder gewend was dat we nu aan het reizen zijn en dat een nieuwe ontmoeting in het verschiet ligt in de zomer. 

Vanuit Essaouira zijn we via Marrakech de Tizi-n-Test bergpas richting Ouarzezate gereden. Een zeer mooie bergpas die nu extra uitdagend is om te rijden vanwege de vele wegwerkzaamheden. We hadden nog twee Tsjechische lifters meegenomen vanuit Marrakech, de eerste keer dat we lifters meenemen tijdens deze reis. Na een dikke 5u bijna aaneengesloten rijden komen we aan in Ait ben Haddou, een bekende oude nederzetting en Kasba net onder de Atlas regio. In deze regio valt meteen op dat het hier een stuk droger is dan boven de Atlas. Overal waar het groen is zijn of irrigatiekanalen met bergwater, waterputten of stroomt een beekje/rivier. De rest is droog en rostachtig.

Vanuit Ait ben Haddou besluiten we naar de Sahara woestijn te rijden bij M’Hamid. Een mooie route door valleien met palmbomen, bergachtige riffen en woeste vlaktes. M’Hamid en Erg Chebbi zijn de twee bekende plekken in Marokko om de Sahara woestijn te bezoeken. Omdat Dees en ik al eens in Erg Chebbi zijn geweest, besloten we naar M’Hamid te rijden. Daar aangekomen kunnen we kiezen uit meer dan 10 campings waar nauwelijks bezoekers zijn. Naast het grote aantal campings is er ook een enorm aanbod in woestijn excursies. Je hoeft je neus maar even op straat te laten zien of iemand probeert je al over te halen bij hem een excursie te boeken. Dan zwijgen we maar over de plekken waar je de bekende “Touareg-sjaaltjes” kan kopen. Totale “over supply”…… niemand heeft iets te doen, er zijn meer winkels dan toeristen. Een beetje een trieste bedoeling. Dit zien we eigenlijk in heel Marokko wel terugkomen, overal zie je veel van hetzelfde. 5 winkels naast elkaar die exact hetzelfde verkopen….. en een straat verder weer hetzelfde…..

 

Met de camping eigenaar komen we een prijs overeen voor een tweedaagse excursie naar de woestijn. We gaan met de 4x4 jeep richting de grote zandduinen in een ritje van 2u door een zeer afwisselend landschap. Ondanks het ruige terrein weet onze chauffeur ons toch redelijk comfortabel naar de plek van bestemming te brengen. Na de zandduinen te hebben beklommen en weer naar beneden te hebben gerend, rijden we verder naar onze bivak in de woestijn. De bivak bestaat uit een aantal “traditionele” huisjes van adobe stenen (stenen gebaseerd op voornamelijk klei/stro) waarin we slapen. We zijn de enige bezoekers en de bewoner Ali begroet ons hartelijk met thee en tajine. Ali maakt een kampvuur en de jongens zitten dolblij te dansen en te trommelen om het vuur. De sterren staan ons ook op te wachten, al is het meer dan halve maan en zijn de enorme massa’s sterren helaas niet te zien. Maar de rust en stilte op zo een plek is echt onbeschrijfelijk, dan pas merk je dat onze normale omgevingen massa’s van prikkels bevatten in de nabije omgeving. Na een zeer rustige nacht (op een belabberde matras…) sta ik op om de zonsopgang te gaan kijken, terwijl Dees en de jongens nog rustig liggen te slapen. 

 Na het ontbijt gaan we met de jeep nog een stuk richting M’Hamid tot in de buurt van de Palmerie (palmbomenbos). Daar stappen we op twee dromedarissen en rijden we in een kleine twee uur naar onze tweede slaapplek. De jongens hadden het na 10minuten al gezien op de rug van de dromedaris. Het is wat minder comfortabel dan een jeep en het gaat een stuk langzamer,…..saai dus 😉.

Aangekomen in de Palmerie worden we begroet door Mohammed (ja, ja, iedereen heet hier Ali/Mohammed/Hassan of dergelijk, ik kan er ook niks aan doen). Met een traditionele Marokkaanse lunch vergezeld met thee uiteraard kunnen we heerlijk ontspannen op deze zeer rustige en aangename plek. We mijden de zon wat en lezen en spelen wat in de zand. Dan komt er ineens bewolking opzetten en zitten we midden in een zandstorm. Het zand zit dan ook bijna overal en je voelt het kraken tussen je tanden. We gaan bij Mohammed in huis zitten voor ons avondeten,……ja ja tajine 😊. De storm is gaan liggen en we schuiven nog even aan bij het kampvuur. Mohammed haalt alles uit de kast om het naar onze zin te maken, we zijn de eerste klanten na 2jaar….. Een triest verhaal waarbij hij ons in gebrekkig Engels/Frans uitlegt dat hij samen met een Fransman eerder zaken deed op deze plek, maar deze Fransman hem bedrogen had en er met de naam(sbekendheid) en met zijn klanten vandoor gegaan is. Nu probeert hij op eigen kracht een bedrijf op te starten op het grondstuk van zijn familie waar hij zelf geboren is.

Je ziet op veel plekken wel wat goede initiatieven,  maar zoals al gezegd veel van hetzelfde en weinig vernieuwende zaken waarmee je een verschil maakt. Je mist toch eigenlijk wel het organisatie talent van veel lokale bewoners. Op plekken waar het wel goed geregeld is, zijn de eigenaren vaak in Europa geweest of hebben daar gewoond. Marokkanen vind het vaak al snel goed, daar kun je natuurlijk wat van vinden, maar het lijkt er niet op dat ze er zelf zo veel last van hebben.

Als ik dan eens naar mezelf kijk, valt het me op dat ik me nog nauwelijks druk maak om de dingen die op reis gebeuren. Ik laat alles op me afkomen, handel puur op het moment (ook pro-actief natuurlijk) en probeer vooral bij ieder moment/gebeurtenis de positieve dingen te zien, wat het me oplevert in plaats van het negatieve te zien. In het verleden bleef ik vaak in het negatieve hangen. Ik had verwachtingen van mezelf of van een situatie/anderen en dan is de kans groot dat je teleurgesteld wordt. Ook bang dat als je alles los zou laten, er niks van terecht zou komen. Maar niks is minder waar, door de positieve dingen te zien stel je je open voor andere ervaringen. Je kan andere beslissingen nemen en zo geef je een heel andere wending aan leven. Erg verhelderend. Ook om erop te vertrouwen dat het goed komt en dat je er niet over hoeft na te denken scheelt echt bakken met energie…. 😊.

Dat klinkt natuurlijk allemaal geweldig, maar met name bij de jongens lukt het me vaak niet. Blijkbaar is er steeds een drang om hun te controleren, te sturen en daarmee vooral negatief te reageren. Ook al is dit allemaal met de beste bedoelingen en liefde, het is mijns inziens niet de juiste stap. Je moet kinderen eigenlijk benaderen zoals jezelf benaderd wil worden, maar helaas schiet ik vaak in de (aan)sturende/oplettende/zeurende modus wat vaak averechts werkt. Zelf heb ik ook een hekel aan dit gedrag en stel ik me vaak afstandelijk op……….nog veel te leren dus. Ik zie wel dat ze een goede ontwikkeling doormaken individueel, maar in onze gezinsdynamiek is nog veel te winnen. Dit wordt natuurlijk uitvergroot omdat we 24/7 bij elkaar zitten, maar ik geloof erin dat als we dat voor elkaar boxen we onverslaanbaar zijn in de toekomst……ik ga er in ieder geval voor!

The real van life - part 5 [Ed]

Welkom bij een verslag van ons avontuur op Afrikaanse bodem 😊.

Zoals je in ons vorige blog post hebt kunnen lezen zijn we vanuit Algeciras naar Tanger Med gevaren met de veerboot. We hadden de tickets bij het boekingskantoor gekocht, wat bijna elke camperaar doet die naar Marokko vertrekt vanwege de goede tarieven. Alleen werd het even spannend toen we de reservering wilde inruilen voor tickets aan de toegangspoort naar de veerboot. Het bleek dat de kinderen een ticket hadden met een andere haven als einddoel……(?). De medewerker van de veerbootmaatschappij snapte het niet, was het aan het uitzoeken en werd wat nerveus omdat het niet opschoot (de veerboot zou in 20min vertrekken) en wij met onze camper de enige toegangspoort naar de veerboot blokkeerden……😊. Na wat telefoontjes heen en weer met het boekingskantoor was het geregeld en kregen we onze tickets voor de overtocht en mochten we ons opstellen om de boot op te rijden.

De overtocht zelf ging heel soepel, het was niet druk op de boot. We konden ons visum bij de douane aan boord aanvragen en met de juiste stempels in ons paspoort reden we de boot af.

Na ook een heel soepele import van onze camper, konden we, na wat Marokkaanse Dirham [DAM] te hebben gepind, de tolweg oprijden (je kunt namelijk niet met de creditcard betalen op de tolweg 😉).

We hadden besloten meteen naar de Atlantische kust te rijden en we hadden Asilah uitgekozen als bestemming omdat daar een camping nabij de tolweg was en een vestiging van Marok Telecom voor onze Marokkaanse SIMkaart. Je hebt hier eigenlijk overal wel (4G) bereik, al is de snelheid niet altijd wat we vanuit EU gewend zijn.

Vanwege het feit dat een aantal maanden eerder twee toeristen waren vermoord op de Toubkal, werd iedereen die wildkampeerde door de politie verzocht om een camping op te zoeken. Wij hebben ook besloten om in Marokko alleen op campings en bewaakte parkeerplekken te overnachten.

De tolweg was in prima conditie en we zijn rustig zuidwaarts gekoerst. Na 40km zijn we bij een tankstation gaan tanken. De tank hadden we bewust in Spanje niet volgeworpen omdat de brandstof in Marokko een stuk goedkoper is;  ca 9DAM/ltr (~0,85€/ltr)…….Yeah baby 😊!!! Zoals dat dan gaat wordt voor je getankt, nadat ik had gevraagd of ik kon pinnen. “Pinnen, nee dat gaat niet….”…….OK dacht ik. Daarna zie ik dat de “buurman” gewoon kan pinnen(??). Ik maak de pompbediende duidelijk dat ik ook wil pinnen en hij regelt weer een ander mannetje dat dan weer verantwoordelijk is voor het pinapparaat. Na 3pogingen lukt het nog steeds niet en zegt de bediende: “c’est normal, welcome dans l’Afrique…” Gelukkig van te voren voldoende Dirhammekes gepind 😊.

En hup weer de tolweg op, waar het opvallend rustig is. Maar je merkt meteen dat je in Afrika bent, overal mensen langs de weg, op de weg, de snelweg overstekend. Het is blijkbaar heel normaal, er staan gewoon mensen langs de weg die daar worden opgepikt,afgezet of even gaan bidden. Iedere 10min zie je wel een herder met zijn schapen langs de weg. Heel vaak wordt er enthousiast naar ons gezwaaid 😊 (waar op de normale wegen snel een gebaar van geld met de hand wordt gemaakt.., de herders hier g)

Na een soepele rit draaien we bij Asilah van de tolweg af en zijn we zo in het stadje waar we meteen de camping vinden en ons installeren. Het is 16.00hr en we besluiten meteen naar de winkel van Marok Telecom te gaan verderop in de straat. Daar aangekomen blijken we niet de enigen te zijn, we moeten een nummertje trekken en rustig wachten (wat nogal een opgave is met die mannen van ons, zeker na zo’n intensieve reisdag). Na 1,5u zijn we dan eindelijk eens aan de beurt, gelukkig nog voor sluitingstijd. De man helpt ons vriendelijk aan onze prepaid SIMkaart en installeert onze telefoons. Met 10DAM (~0,9€) voor 1Gb data is internet hier goed betaalbaar 😊. Ook hier weer cash betalen, ook al was er een pinautomaat…..die deed het gewoon niet.….

Na het kopen van wat Marokkaanse broden (1DAM/st) gaan we naar onze camper om de dag af te sluiten. 

 We besluiten de volgende dag meteen weer verder zuidwaarts te gaan. De camping beviel ons niet echt, we moesten duidelijk nog even wennen aan de Marokkaanse camping standaard 😉. We besluiten richting Casablanca te rijden om een van de grootste moskeeën ter wereld te gaan bekijken (Hassan II moskee).

De jongens werken netjes hun schoolzaken af onder het rijden, met veel Nintendo tijd in het verschiet tijdens het verloop van de reisdag. Onderweg besluiten we toch niet de moskee te gaan bezoeken en Casablanca voor nu te skippen. Wij hadden de moskee al eens gezien en aangezien we al een hoge reisfrequentie hadden de dagen ervoor, wilden we meteen doorrijden naar Oualidia. We hadden daar een fijne camping gezien en gelezen dat je daar in de lagune prima kon (leren) surfen als beginner. Een prima vooruitzicht om een aantal dagen door te brengen 😊.

Volgens de tomtom zouden we voor het donker (19.30u) aankomen, dus besloten we diezelfde dag nog door te rijden. So far so good, tot de we de tolweg afreden om de laatste 40km kustweg te gaan rijden……welcome in Afrika……de weg verandert in een gatenkaas en het verkeer verdrievoudigd.

 We rijden al gaten/dieren/mensen/brommers/auto’s enzv ontwijkend verder. Ik zie de tijd van aankomst op de tomtom steeds verder naar achteren schuiven. We hadden ons nog zo voorgenomen in Marokko niet in het donker te gaan rijden, maar het ging er in dag 2 al naar uitzien dat dit moeilijk ging worden…….En ja hoor, de schemering valt in en we rijden nog steeds. Mensen op de weg, motors en autos zonder verlichting (soms aan de verkeerde kant van de weg), vrachtverkeer dat echt extreem onverantwoord hard rijdt….de laatste 10km vreten al mijn energie op en ik ben superblij als we zonder issues de camping opdraaien.

In Oualidia komen we op adem en wennen we aan de Marokkaanse cultuur. We gaan het dorpje in voor boodschappen op de markt, eten regelmatig een Harisa soup met Marokkaanse pannenkoek (5DAM in totaal 😊) en wat Marokkaanse muntthee of koffie.

Ook besluiten we in Oualidia een aantal golf surflessen te nemen in de lagune, met name omdat daar geen onderstroom is en het dus erg veilig is voor de kinderen. De lokale surfschool heeft niks te doen en we zijn de enige klanten. We krijgen twee instructeurs op ons vieren.. 😊. Het weer is ons goed gezind en we krijgen prachtig zonnig weer met relatief weinig wind en voldoende golven. Drie dagen hebben we les genomen en iedere dag met veel voldoening uit het water gestapt. De zeer vriendelijke instructeurs, Zouhair en Medih, hebben ervoor gezorgd dat zowel de kinderen als wij meermaals staand een golf hebben kunnen pakken.

In mijn gesprekken met Zouhair (25, eigenaar van de surfschool) kom ik erachter dat hij naast de surfschool een bedrijfje wil opzetten voor plastic recycling, gebaseerd op de gedetailleerde plannen van de nederlandse Dave Hakkens (die ik al een tijdje zelf volg via social media). Ik vertel hem dat ik bij een kunststofproducent gewerkt heb en hij is een en al oor. Ik ga een dag bij hem thuis kijken naar zijn eigen gebouwde kunststofverwerkmachine (extruder) die hij samen met zijn vader heeft gemaakt. Zijn vader is een metaalbewerker en lasser die voor de lokale markt voor producten maakt. Dit gaf me een mooie gelegenheid eens te zien hoe een Marokkaans huishouden eruit zag.

Het zwerfaval en met name plastic is ook in Marokko een groot probleem, iedereen gooit alles maar op straat of steekt het in brand. Gelukkig zijn er mensen die zien dat het niet zo langer kan, maar een mentaliteitsverandering is nodig om dit probleem te voorkomen. Ook in Marokko hebben ze een verbod op plastic zakken, maar als alternatief bieden ze “non-woven” plastic zakken aan. Deze lijken niet op plastic, maar op stof maar het is wel degelijk plastic. Ook dit zal weer in het zwerfaval terecht komen. Wel licht hier een uitdaging om wat op te zetten m.b.t. plastic recycling, de grondstoffen liggen op straat. De mensen om te verzamelen zijn er (jeugdwerkeloosheid ca 40% en veel armoede), dus zou er toch wat mogelijk moeten zijn. Er worden ook veel producten in plastic gebruikt, die naar mijn idee allemaal uit China komen en van zeer lage kwaliteit zijn. Ik ga hopelijk nog meer begrijpen van de Marokkaanse cultuur en omstandigheden om dit wat beter te snappen.

 

kijk eens waar deze ooievaars in staan te prikken....